ماساژ رفلکسولوژی
شناخت بازتاب های بدن و برخی از تکنیک های ماساژ رفلکسولوژی در رفلكسولوژي ، اعتقاد بر اين است كه پاها يك نقشه كوچك از كل بدن هستند.
يعنی تمام اعضاء و قسمتهاي مختلف بدن روي آنها منعكس شده و نظم و ترتيب قرار گيري بخشهاي بدن روي كف پاها دقيقاً مشابه نظم و ترتيب قرارگيري آنها در بدن است )تصوير( اين بازتابها را می توان روي كف پا، انگشتان و درطول كناره داخلی و خارجی پا ، پيدا كرد.رفلكسولوژي )انعكاس درمانی( از چين در حدود 5000 سال پيش هنگامی كه درمانگران عادت به تصحيح مناطق انرژي در بدن داشتند، نشات گرفته است.
همچنين مصري هاي باستان يك نوع رفلکسولوژی را به كار می برند كه در يك نقاشی ديواري در يك آرامگاه به تاريخ 0332 قبل از ميلاد در ساكارا، جنوب كايرو نشان داده شده است . اما تا حدود سال 9193 كه يك پزشك آمريكايی )متخصص گوش و حلق و بينی( به اسم ويليام فيتزجرالد اين نوع درمان را به كار گيرد در غرب شناخته شده نبود.
او روشی را به اسم درمان ناحيه اي ايجاد كرد كه طی آن با دست يا وسايل خاصی بخش هاي معينی از بدن را با فشار بهبود می دادند و بدن را با فشار بهبود می دادند و بدن را به 92 ناحيه يا كانال تقسيم كرد كه از طريق آن انرژي حياتی فرد جريان می يافت. اين نواحی از انگشت پا تا سر و از پشت تا دست ها ادامه می يافت . هر كدام از نواحی، پهناي مساوي داشتند و هر عضو بدن را در بر می گرفتند.
اساس روش رفلکسولوژی پا
پا به عنوان قلب دوم، نقش موثر و مهمی در سلامت كل بدن دارد.
پاهاي انسان به دليل تحمل وزن بدن و حفظ تعادل، نقش تعيين كننده اي در آرامش و سلامت انسان دارند، به نحوي كه هرگونه خستگی و ناراحتی در ناحيه كف پا بلافاصله به كل بدن سرايت می كند. مدت مديدي است كه در نقاط مختلفی از جهان، برخی پزشكان از ماساژ پا ) ماساژ كف پا ( براي تشخيص و درمان بيماريهاي گوناگون بهره می گيرند كه اصطلاحاً آن را Reflexology ناميده اند Reflexology.
يا ماساژ پا در حقيقت بر پايه اين عقيده استوار است كه بدن شامل انرژي هاي پايدار و در جريانی است كه با نقاطی بر روي كف پا اتصال دارد. از اساس اين روش و اينكه در هنگام ماساژ در اين قسمت ها دقيقاً چه اتفاقی می افتد ، اطلاعات كافی وجود ندارد.
اما تصور می شود كه بيماري در اثر مسدود شدن كانال هاي انرژي در بدن به وجود می آيد و باعث ايجاد بيماري در هر ناحيه اي می شود . هدف ماساژ از بين بردن اين گرفتگی ها و آزاد كردن جريان انرژي در اين كانال ها است كه در نتيجه باعث بهبودي بيماري می گردد. اين كانال ها از هر قسمت از بدن از طريق راههاي عصبی با كف پا در ارتباط می باشند . با ماساژ می توان اين ارتباط را تحريك نمود.
در قسمت هاي معادل در بدن اعم از سينوس ها، پشت، گردن، ريه، معده، شانه و لگن و يا ديگر مناطق درد را تسكين داده و آن عضو را به سمت تعادل پيش می برد.
تئوري ديگري كه در اين روش مطرح است اين است كه به دليل اينكه تنش ها و فشارهاي روانی مسئول 75 درصد مشكلات سلامتی انسان ها است و چون در هر پا بيش از 0222 (هفت هزار) عصب وجود دارد بنابراين با ماساژ پاها و تحريك اين سلول هاي عصبی باعث آرامش و كاهش تنش می شوند و در نتيجه بدن را به سمت تعادل باز می گردانند.
به علاوه رفلكسولوژي است ها مدعی اند كه می توانند گاهی بيماري هاي قريب و الوقوع و بالقوه راجستجو كنند ، درمان هاي پيشگيرانه اي اتخاذ كنند و در صورت لزوم بيمار را نزد يك متخصص می فرستند .در حال حاضر در آمريكا جهت احساس جوانی از اين روش كه به زيبايی و سلامتی كمك می كند ، استفاده می نمايند.
رفلكسولوژي از پيشرفت و ضعف پيري جلوگيري می نمايد. با استفاده صحيح از رفلكسولوژي و فشار مواضع واكنش دار می توان به طور طبيعی تجديدنيروي جوانی و توليد مجدد سلول هاي بدن را فعال ساخته و زندگی جديد به كسانی كه پير شده اند، بخشيد و می توان هيجان هاي عصبی را به آرامش تبديل نمود، درد و بيماري ها را تسكين داد. از اين روش در درمان بيماري هاي حاد و مزمن از جمله آسم، و فشار خون، سردرد و ناراحتی كليه هم استفاده می شود.
اين رشته يك تكنيك قديمی است و براين اساس پايه ريزي شده كه نقاط بازتابی (رفلكس) در روي كف دستها و پاها وجود دارند كه با هر قسمت بدن اعم از عضله، عصب، غده و استخوان مطابقت دارند.
فشار روي اين نقاط تورم يا احتقان را از بين می برد و به آرامش اعصاب كمك می كند و اين آرامسازي اعصاب هم به نوبة خود انقباض عروقی را كاهش می دهد. به طوري كه خون و جريان عصبی با آزادي (راحتی) بيشتري جريان می يابند و در نتيجة بهبود جريان خون، سموم نيز از بدن خارج می شوند.
بازتاب موثر رفلكس ها از طريق ماساژ پا نياز به كسب مهارت هاي كافی داشته و هر كسی نمی تواند بدون آموزش از اين روش به اثر بخشی مطلوب دست يابد، با فراگيري و يادگيري اصولی و مطالعه كتب آموزشی مربوط به ماساژ كف پا می توانيد تا حدودي برخی نيازهاي ابتدايی خود را براي تسكين و بهبود درد در خانه و محل كار برطرف كرده و بر اين اساس كمتر از داروهاي مسكن و آرامبخش ها استفاده كنيد، به عنوان مثال هنگام سردرد، تنگی نفس، گرفتگی هاي عضلانی، دردهاي مفصلی، استرس و اضطراب و… می توانيد از تكنيك هاي ماساژ پا استفاده كنيد .
تئوری رفلکسولوژی
بر اساس تئوري اول منطقه اي كه مبناي رفلكسولوژي است انرژي به طور ثابت از طريق 92 كانال غير قابل رويت در بدن جريان دارد. زمانی كه اين جريان انرژي طبيعی به هر دليلی مختل می گردد بيماري حاصل می گردد.
در اين 92 مسير انرژي چند نقطه ي رفلكس با نام هاي دکمه هاي فشاري،نقاط يا نقاط راه اندازي وجود دارندكه در زمانی كه با انگشت شست، انگشتان ديگر دست يا با دستگاه هاي ديگر فشار داده می شوند.
نيروي زندگی در بدن فعال می گردد و توازن انرژي در جايی ايجاد می شود كه قبلا يك نامتوازنی وجود داشته است.
تئوري دوم به ارتباط و پيچيدگی سيستم عصبی بدن و رفلكسولوژي اشاره دارد كه بر اساس تحقيقات هنري هد و چارلز شرينگتون در گذشته پايه گذاري شده)ارتباط عصبی پيچيده ميان پوست بدن و ارگانهاي داخلی و نحوه واكنش اين شبكه به محركها به عنوان يك سيستم يكپارچه (طبق اين تئوري، بدن شامل شبكه عصبی پيچيده ايست كه مركز كنترل و هماهنگی فعاليت آن در مغز قرار دارد و انتهاي آن به دستها و پاها ختم می شود.
با تحريكاتی كه يك متخصص رفلکسولوژی روي پا يا دست انجام می دهد، پيام آرامش بخشی از طريق اين اعصاب محيطی به سيستم مركزي اعصاب ارسال می گردد و با تبديل اين پيامها در اين مركز بدن در آرامش فرو رفته و تنش از بدن دور می شود و در نتيجه باعث بهبود كارايی ارگانهاي بدن و افزايش ميزان انتقال اكسيژن و مواد مغذي به سلولها و بهبود دفع مواد زايد بدن و بطور كلی سيستم گردش خون، تنفس و سيستم ايمنی بدن می گردد.
تئوري سوم ،اشاره به انرژي حيات دارد كه در تمام ارگانها و سلولهاي بدن در جريان است.
گاهی بدن بواسطه بيماري يا آسيب و يا تنش و استرس، نامتعادل می گردد در نتيجه كانالهاي انرژي دچار انسداد و تراكم شده و بدن از فعاليت مفيد و كارآمد باز می ماند.اعمال فشار ظريف بر اين نقاط معين باعث كاهش استرس و برقراري مجدد اين انرژي و جايگزينی مجدد تعادل و سلامت در بدن می گردد.
چگونگی تعیین مکان نقاط صحیح رفلکسولوژی
- مكان نقاط ريفلكس كه نشان دهنده ي اندام ها و سيستم هاي متفاوت در بدن هستند آشكار است.
- در خصوص اندازه ي نقاط ريفلكس ،متخصصان ريفلكسولوژي بر اين عقيده اند كه انداره اين گونه نقاط بيش از اندازه يك نخود نيستند.
- اما برخی ديگر معتقدند كه هر نقطه ي ريفلكسولوژي به اندازه ي يك ته سوزن در محدوده ي زير سطح پوست می باشد و از لحاظ الكتريكی هدايت پذيرتر از محدوده ي پيرامونی بدن است.
- در كودكان اندازه ي آن بر اساس سن كوچكتر است.
- درمانگران عقيده دارند كه نقاط بازتاب در پاها به دليل اندازه بزرگتر پاها در مقايسه به دست ها، در يك ناحيه وسيع تري پراكنده شده اند ومی توانند به راحتی تعيين شوند.
- نقاط ريفلكس آينه ي اندام هاي درونی هستند و درد بر روي اين نقاط نشان دهنده ي ميزان بيماري است.
ساختار آناتومیک پا در مجموع 02 استخوان درهر پا وجود دارد كه ساختاري شگفت انگيز براي راه رفتن و تعادل را ايجاد ميكنند. در زبان آناتومی، كلمه پا يا فوت Foot فقط براي قسمتی از اندام تحتانی كه پايين تر از مچ پا قرار گرفته بكار برده ميشود ولی كل پا رابطور كلی leg ناميده می شود. کدام اندام به کدام قسمت کف پا ربط دارد؟
بازتاب ماساژ پاي چپ مربوط به اندام هاي سمت چپ و پاي راست مربوط به اعضاي سمت راست بدن است،براي بازتاب كف پا نقشه هاي مختلفی از اندام در كف پا طراحی شده است وبر اساس آن بازتاب ، ماساژ صورت می گيرد.
يكی از اين نقشه ها فشار يا ماساژ انگشتان پا است كه می تواند روي پايانه هاي عصبی سر و گردن و پيشانی اثر مطلوبی گذارد و درمانگران براي تسكين درد در اين نواحی با كمك سر انگشت شست دست و سبابه به طوري كه فشار محكم و عميق بوده، اما آزاردهنده نباشد، به ماساژ اين نواحی می پردازند. ضمن اين كه عملكرد مغز و حس بينايی، بويايی و شنوايی نيز با ماساژ اين قسمت ها تقويت می شود.
كمی پايين تر از انگشتان پا ، درست در سينه پا كه گوشتی ترين قسمت كف پاست، نقاطی وجود دارد كه فشار و ماساژ آن به بهبود عملكرد قلب، ريه و تنفس بهتر كمك می كند و براي افرادي كه از درد قلب رنج می برند و بيماران با مشكلات تنفسی از قبيل آسم، تنگی و حساسيت تنفسی مطلوب است . كمی پايين تر از اين ناحيه نقاط مربوط به كليه ها، معده و كبد قرار دارد كه ماساژ آن به سم زدايی بدن و هضم بهتر غذا كمك می كند.
در كف هر دو پا بالاتر از پاشنه پا نقطه اي وجود دارد كه به مثانه و روده مربوط می شود. با دريافت ماساژ در اين نقطه علاوه بر بهبود عملكرد مثانه می توان به رفع يبوست و افزايش تحرک روده كوچك و بزرگ كمك كرد. روي پاشنه پا كمربندي بسيار باريك وجود دارد كه به اعصاب سياتيك بدن متصل است و بيشترين تاثير را روي سياتيك دارد.
اين عصب كه از كمر تا ساق پا كشيده شده است هنگام شروع اسپاسم )گرفتگی( علاوه بر درد شديد موجب بروز اختلال در حركت می شود. با ماساژ اين نقطه می توان به التيام گرفتگی و تسكين درد سياتيك كمك كرد .
در طرف بيرونی كف پا نقاط مربوط به بازوها و شانه قرار دارد. افرادي كه طی روز فعاليت هاي بدنی سنگين دارند و نياز به كسب قدرت و توان در بازوهايشان داشته يا مدام پشت ميز می نشينند و از دست هايشان كار بيشتري می كشند با ماساژ اين ناحيه می توانند به عملكرد و تسكين بهتري دست يابند.
قسمت داخلی در طول قوس كف پا، پايانه هاي عصبی ستون فقرات قرار دارد و درست در مركز پاشنه پا نقاط مربوط به قسمت هاي پايين كمر يعنی بيضه ها و تخمدان ها قرار گرفته كه اجراي اين تكنيك می تواند به بهبود عملكرد اندام هاي جنسی و تناسلی و تقويت آن بينجامد .
فواید و اثرات رفلکسولوژی
- رفلكسولوژي وضعيت تمامی گروههاي سنی از نوزادان تا افراد مسن را می تواند بهبود بخشد.
- يك فعاليت طبيعی بوده كه نه تنها تاثير سوئی براي بدن ندارد اثرات مثبت بيشماري براي بدن دارد.
- داشتن دانش پزشكی كافی براي ماساژ پاها مفيد است اما ضروري نيست.
- بيشتر براي متعادل سازي كل بدن استفاده شود تا براي بهبود و شفاي اختلالات خاص
- رفلكسولوژي گردش خون به نواحی اي از بدن را افزايش می دهد كه جذب مواد مغذي و حذف مواد زائد را زيادتر می كنند .
- متعادل سازي تمام سيستمهاي يازده گانه بدن، به طوري كه بدن بتواند خود را شفا دهد.
- موجب تحريك آن نواحی از بدن و ذهن كه عملكرد صحيح ندارند و آرام سازي نواحی پرفعاليت می شود.
- آرامش بدن (آرام سازي بدن)
- با افزايش آزادسازي اندورفين ها به كنترل درد كمك می كند.
- تندرستی بدن را در حالت متعادل نگه می دارد.
- عملكرد سيستم ايمنی را افزايش داده و جريان لنفاتيك را بهتر می كند.
- گردش خون و جريان عصبی را بهبود می بخشد.
- در نواحی احتقان كه معمولاً بصورت درد احساس می شوند، موجب احساس رهايی می گردد.
- به سادگی ودر هر جايی ور هر زمانی قابل استفاده بوده و نياز به تجهيزات خاصی ندارد.
- مفيد براي كاهش دردهاي قاعدگی بشرط انكه قبل از ان انجام شود.
- برقراري تعادل در ابعاد جسمی ، عاطفی ، روحی و ذهنی
- احساس سبكی و رضايت ناشی از استراحتی عميق
- رهايی از استرس ، اضطراب وخستگی هاي روزانه
- افزايش انرزي جسمی و قدرت تمركز
- بهبود كيفيت خواب
- كمك به بهبود بيماريها
- مفيد براي جلوگيري از اثرات سندروم پيش از يائسگی
ممنوعیت های ماساژ پا
- حداقل 32 دقيقه بعد از خوردن غذا انجام شود.
- در طول دوران بارداري ممنوع است.
- در طول دوران قائدگی ممنوع است.
- براي بيماران قلبی با تائيد پزشك
- آسيب ها و جراحات
- بيماران ديابتی كه زخم دارند
- نقرس شديد
- عفونت هاي حاد و عفونت هاي پوستی
- استخوان هاي شكسته
- بلافاصله پس از جراحی
مراحل آماده سازي مراجعه كننده براي ماساژ رفلكسولوژي
- تهيه تاريخچه فردي دقيق با در نظر گرفتن جزئيات انجام می شود كه شامل سوال از مشكل اصلی بيمار، داروهايی كه دريافت می كند (شامل ويتامين ها و دارو هاي گياهی)، طول مدت مشكل بيمار، تاريخچه سلامتی و اينكه آيا بيمار تحت درمان پزشكی هست يا خير.
- بيمار در وضعيتی راحت روي صندلی می نشيند يا تكيه ميدهد و كف پا را در مقابل ماسور قرار می دهد.
- تمامی لباسهايی كه روي اندام تحتانی فشار وارد می كنند، شل می شوند ولی بيرون آورده نمی شوند )بيمار برهنه
نمی شود. - كفش، جوراب و يا جوراب هاي ساق بلند خارج می شوند.
- ضدعفونی و شستن پا ها و خشك كردن كامل آن ها
- سپس كف پاها از نظر درجه حرارت، رنگ، لكه يا خال، قوام عضلانی، وضعيت پوست و ديگر آسيبهاي احتمالی معاينه می شوند.
- از انگشتان شست و نشانه براي كار روي پاها استفاده می گردد. در ابتدا روي تمام كف پا و سپس روي نواحی كه بنظر می رسد با مشكل بيمار ارتباط بيشتري دارند، با تمركز خاصی كار انجام می شود. اين اعمال فشار انسدادهاي انرژي را كه جلوي جريان آن را می گيرند )و موجب ايجاد درد و بيماري می گردند( برطرف می كند. اگر اشكال درونی باشد، ناحيه رفلكس و مريدينهاي مربوط به آن قسمت، بويژه به فشار و اصطكاک بيش از حد حساس می شوند.
- نواحی پينه بسته يا ميخچه يا ديگر تغييراتی كه در پاها ايجاد ميشوند، در رفلكسولوژي اهميت خاصی دارند. 32 دقيقه به طول می انجامد.
- هر جلسه انجام ماساژ رفلكسولوزي حدود 22 دفیفه.
- در طول ماساژ مرتبا وضعيت مراجعه كننده را چك كنيد.
- در اخر ماساژ نيز پاهاي مراجع را شسته يا تميز نماييد.
بایدها و نبایدها
- بسيار مهم می باشد كه مكان ماساژ بايستی تميز، داراي تهويه مناسب، در درجه حرارت قابل تحمل، داراي محيط آرامش بخش و جذاب باشد كه به آزاد شدن تنش كمك كند و يك حس خوشحالی، رضايت و آسايش فراهم كند.
- وسايل براي مراجعه كننده و همچنين براي ماسور بايد به طور مخصوصی طراحی شده باشد به نحوي كه هر دو در طول ماساژ احساس راحتی و آسايش كنند.
- اگر يك ليوان آب قبل يا 95 تا 02 دقيقه پس از انجام ماساژ مصرف شود، بهتر خواهد بود. مقداري آب به
عنوان مثال 8 92 ليوان بايد روزانه در فواصل زمانی كوتاه مصرف شود. آب می تواند به تنهايی در خارج كردن سموم از بدن كمك كند. - در حالی كه براي اولين بار ماساژ رفلكس شروع می شود، متخصص بايد به طور مختصر طرز كار ماساژ رفلكس را مخصوصاً عامل درد را به مراجعه كننده توضيح دهد. اغلب بعضی مراجعه كنندگان نگران اينهستند كه اين ماساژ دردناک خواهد بود از اين رو، بايد به هر شخص گفته شود كه درد بر روي يك فشار نشانه يك مشكل درون بدن می باشد.
- هرگز زمانی كه مراجعه كننده دچار يك معده درد شديد شده ماساژ را شروع نكنيد چون در اين موقع فشار می تواند فرايند هضم را تشديد كند. بايد زمانی كه شخص داراي معده خالی است يا رفع خستگی بسيار كمی داشته يا 3 0 ساعت پس از صرف )ميل( غذا ماساژ انجام شود.
- از آنجايی كه نقاط بازتابی ستون فقرات به طور مستقيم در هضم غذا درگير نمی باشند می توانند در هر زمان فشار داده شوند.
- هرگز ماساژ رفلكس را دقيقاً قبل يا بلافاصله پس از حمام يا ماساژ كامل بدن يا پس از تمرينات شديد فيزيكی، يا هرگونه فعاليت دشوار انجام ندهيد. در اين مواقع، بايد يك فاصله )بازه( زمانی حدود نيم ساعت وجود داشته باشد. اين ماساژ نبايد به خانم هاي باردار و افرادي كه از مشكلات شديد قلبی رنج می برند ارائه شود. زنان باردار، از بيماري هاي مانند ورم مهره هاي ستون فقرات، ميگرن، سردرد، بی خوابی، آسم، برونشيت، سرفه، آلرژي، افسردگی، اضطراب و بعضی بيماري هاي ديگررنج می برند. در جايی كه اعضاء توليد مثل و ناحيه پايين تر شكمی به طور مستقيم درگير نيستند، می توانند فشار وارده بر روي دست ها و پاها زمانی كه كاملاً ضروري است دريافت كنند. اين ماساژ می تواند براي آن دسته از خانم هاي بارداري كه
نمی توانند دارو مصرف كنند، مفيد باشد. - فشار مستقيم نبايد بر آن بخشی از بدن كه عفونت، ورم، شكستگی، زخم، خال يا زگيل وجود دارد وارد شود. در اين مواقع، فشار بايد بر نواحی مراجعه يا بعضی نقاط بازتابی مناسب ديگر وارد شود.
- اما ماساژ رفلكس در كودكان ، بايد با فشار خيلی كم و همچنين با انگشتان شست و انگشتان سبابه بايستی اعمال شود زيرا آنها داراي سيستم )بدن( ظريف و لطيف می باشند. هرگز از دستگاه ها و ساير وسايل الكتريكی بر روي كودكان استفاده نكنيد.
- در طول ماساژ يك بيماري خاص، تمركز بايد بر روي نقاط بازتاب باشد اما در هر مورد، نقاط مرتبط با سيستم عصبی به خصوص مغز، سيستم لنفاوي، گردش خون و كليه ها بايد فشار داده شود تا تنش و استرس آزاد شده و بدن را از مواد خطرناک پاک سازي كند.
واکنشهای احتمالی که ممکن است پس از ماساژ رفلکسولوژی اتفاق بیافتد کدام است؟
- افزايش ادرار، از آنجا كه كليه ها تحريك می شوند، ادرار بيشتري توليد می شود و اين ادرار به دليل سموم بيشتري كه دارد، ممكن است تيره تر بوده و بوي تندتري داشته باشد.
- تعداد دفعات حركات روده اي بيشتر می شود.
- تشديد وضعيت پوستی، بويژه در مواردي كه سركوب شده باشند و تعريق شديد همراه با خارج شدن سمومی كه از طريق منافذ پوستی كف پاها، آزاد می شوند.
- بهبود قوام پوست و همراه با بهتر شدن جريان گردش خون كه موجب بهبود قوام و تركيب پوست می شود.
- ترشحات غشاءهاي مخاطی در بينی، دهان و برونشها افزايش می يابد.
- تغييرات الگوي خواب، مثلاً خواب بيشتر يا عميق تر يا خواب آشفته.
- سرگيجه يا حالت تهوع.
- بروز موقت بيماري كه قبلاً سركوب شده بوده، بدليل اينكه بدن فرآيند طبيعی شفاي خود را آغاز می كند. –
- افزايش ترشحات تناسلی بانوان.
- احساس تب.
- خستگی يا افزايش انرژي.
- سردردها.
- افسردگی و تمايل شديد به گريه كردن.
نکته
اين واكنشها به عنوان بخشی از واكنش هاي بدن بعد از انجام ماساژ ارزيابی می گردند و اغلب بيانگر اين است كه سموم از بدن پاک و ترميم و شفا حاصل می شود.
مجتمع آموزشی و خدماتی ماساژ آرامش ایرانیان شعبه اصفهان – رسول تشیعی
با مجوزهای رسمی از سازمان فنی حرفه ای و اتحادیه ماساژ
دوره های آموزش ماساژ به همراه خدمات صفر تا صد ماساژ
دیدگاهی نیست